Μένοντας πίσω απο τροχούς – Τι πραγματικά κερδίζουμε;

Το έχουμε κάνει όλοι. Μας προσπερνά ένας ταχύτερος ποδηλάτης και αμέσως καθόμαστε πίσω απο τη ρόδα του. Αμέσως ανεβάζουμε τη μ.ω.τ., ενώ αισθανόμαστε ότι πεταλάρουμε πιο άνετα, βάζοντας λιγότερη δύναμη.

Δεν είναι μυστικό ότι το να κολλήσουμε πίσω από ένα τροχό λειτουργεί, αλλά πόση ενέργεια πραγματικά γλιτώνουμε; Τα κέρδη συνεχίζουν όταν κινούμαστε σε μια ανηφόρα; Έχει νόημα μόνο για αυτούς που ακολουθούν ή και για αυτούς στην κεφαλή ενός γκρουπ;

Τα βασικά

Υπάρχουν τρεις δυνάμεις που πρέπει να υπερνικήσουμε όταν ποδηλατούμε: (1) βαρύτητα, (2) αντίσταση κύλισης και (3) αεροδυναμική αντίσταση.

Όταν ποδηλατούμε με 30 χ.α.ω. σε επίπεδο δρόμο, η οπισθέλκουσα αντιπροσωπεύει περίπου το 80% της συνολικής δύναμης αντίστασης. Όταν αυξάνουμε την ταχύτητά στα 50 χ.α.ω., η οπισθέλκουσα αυξάνεται σε ένα τεράστιο 94%. Πολύ απλά, όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα, τόσο μεγαλύτερη είναι η οπισθέλκουσα. Και όσο μεγαλύτερη είναι η οπισθέλκουσα, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος, όταν ακολουθούμε κάποιο τροχό.

Πόση ενέργεια εξοικονομούμε με αυτόν τον τρόπο; Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι μειώσεις της οπισθέλκουσας είναι μεταξύ 27% και 50%. Η διαφορά έχει να κάνει με παραμέτρους όπως τη θέση του εμπρός ποδηλάτου/αθλητή, το μέγεθος του, την αντίσταση και κατεύθυνση του ανέμου κ.ο.κ.

Μέσα σε γκρουπ

Σύμφωνα με μια μελέτη του Chester R. Kyle του 1979, μπορούμε να μειώσουμε την οπισθέλκουσα κατά 44% όταν είμαστε γκρουπαρισμένοι, αν είμαστε τοποθετημένοι σωστά.

Η καλύτερη θέση, είναι ακριβώς στη μέση του γκρουπ, με τους ποδηλάτες μπροστά, πίσω και σε κάθε πλευρά. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε προστατευμένοι από τον άνεμο από κάθε γωνία.

Τα ευρήματα του Kyle βασίζονταν στην τέλεια ευθυγράμμιση. Ανακάλυψε ότι, ανάλογα με την ποσότητα της επικάλυψης και της πλευρικής απόστασης μεταξύ των αθλητών, η μείωση της οπισθέλκουσας, θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε από 0 έως 30%.

Μελέτες

Πόσο κοντά στο μπροστινό τροχό πρέπει να είμαστε, για να έχετε το καλύτερο αποτέλεσμα; Και πάλι, δεν φαίνεται να υπάρχει μια σαφής απάντηση.

Η μελέτη του Kyle του 1979 υποδηλώνει ότι είναι καλύτερο να βρίσκεστε όσο το δυνατόν πιο κοντά στον τροχό και ότι τα οφέλη μειώνονται όσο απομακρυνόμαστε. Άλλες πιο πρόσφατες μελέτες κατέληξαν σε διαφορετικά συμπεράσματα.

Η μελέτη του Nathan Barry για το 2014 υποδεικνύει ότι είναι προτιμότερο να είμαστε 10 cm από τον τροχό και όχι πιο κοντά!

Η μελέτη του 2016 του Marco Belloli (με την ονομασία “present study” στο παραπάνω γράφημα) χρησιμοποίησε δοκιμές αεροδυναμικής σήραγγας για να δείξει ότι το αποτέλεσμα του κολλήματος είναι πιο ισχυρό κοντά στον τροχό, αλλά δεν υπάρχει γραμμική σχέση μεταξύ της απόστασης και της μείωσης της οπισθέλκουσας.

Αντίθετα, ο Belloli βρήκε ότι είναι καλύτερα να είμαστε περίπου 35 cm από τον τροχό μπροστά, παρά πιο κοντά. Επίσης, η οπισθέλκουσα μειώνεται ακόμα κατά 38% όταν βρισκόμαστε 1 μέτρο πίσω από τον τροχό που ακολουθούμε.

Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, εφόσον είμαστε μέχρι και 40 cm από τον προηγούμενο αθλητή, θα έχουμε αεροδυναμικά οφέλη.

Κέρδη για τον αθλητή που προηγείται

Είναι λοιπόν προφανές σε όλους ότι κερδίζουμε όταν μένουμε πίσω από τροχούς. Αλλά αποδεικνύεται ότι και αυτοί που βρίσκονται στην κεφαλή του γκρουπ, έχουν επίσης κέρδος.

Στη μελέτη του 2007 οι Andy G. Edwards και William C. Byrnes βρήκαν ότι υπάρχει μείωση της οπισθέλκουςσας κατά 1,63% για τους οδηγούς αθλητές, λόγω της “ώθησης” από τους αθλητές που ακολουθούν. Αυτό φαίνεται να οφείλεται στο γεγονός ότι ο αθλητής που ακολουθεί, δημιουργεί ομαλότερη ροή αέρα, μειώνοντας τις αναταράξεις (turbulence).

Προφανώς, ο αθλητής που ηγείται καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια από τον αθλητή που ακολουθεί. Όμως κερδίζει περισσότερο, από το να ποδηλατούσε μόνος του.

Ο Bert Blocken κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα στη μελέτη του. Ο Blocken ήθελε να βρει τη βέλτιστη στρατηγική για τις δοκιμές ατομικής χρονομέτρησης.

Διαπίστωσε ότι σε ένα γκρουπ 4 αθλητών, η οπισθέλκουσα του 1^ου μειώνεται κατά περίπου 2 έως 3% σε σύγκριση με την περίπτωση που ποδηλατούσε μόνος. Ο 2^ος αθλητής έχει μείωση κατά περίπου 27%, ενώ ο 3^ος και 4^ος  κατά περίπου 35%.

Έχει νόημα να ακολουθούμε τροχούς στην ανηφόρα;

Όσο πιο γρήγορα ποδηλατούμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση που θα συναντήσουμε. Όταν ποδηλατόύμε σε ανηφόρα, η ταχύτητά μειώνεται, όπως και η αντίσταση του αέρα.

Και φυσικά, η περισσότερη ενέργεια που καταναλώνουμε είναι στο να υπερνικήσουμε την βαρύτητα και όχι την αντίσταση του αέρα.

Σύμφωνα με τον Matt Williams, ειδικό στην αεροδυναμική στην McLaren Applied Technologies, «…μέχρι και το 80% της ενέργειας του αθλητή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καταπολεμήσει την βαρύτητα σε ανάβαση 6%, σε σύγκριση με το 10% περίπου για την καταπολέμηση της αντίστασης του αέρα».

Επίσης, ο David P. Swain σε μια εργασία του 1998 με τίτλο “Ανηφορίζοντας και κατηφορίζοντας με ποδήλατο” ο έγραψε: «Σε πολύ χαμηλές ταχύτητες (16 χ.α.ω. ή λιγότερο) η αντίσταση αέρα είναι αμελητέα και το κόλλημα σε τροχούς γίνεται σχεδόν χωρίς νόημα».

Γιατί λοιπόν οι επαγγελματίες εξακολουθούν να ακολουθούν τροχούς, ακόμα και σε ανηφόρες;

Πρώτα απ’ όλα, οι επαγγελματίες ανηφορίζουν με ταχύτητες παραπάνω από 16 χ.α.ω., εκτός από απότομα τμήματα (με κλίσεις πάνω από 15%).

Ακόμη και αν δεν εξοικονομούν όση ενέργεια εξοικονομούν στα επίπεδα τμήματα, μπορούν ακόμα να γλιτώσουν κάποια κατανάλωση ενέργειας (γι’ αυτό έχουν και τους βοηθούς). Ιδιαίτερα σε μεγάλα πολυήμερα Tours, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι το όνομα του παιχνιδιού.

Και μετά υπάρχουν τα ψυχολογικά οφέλη. Μια δύσκολη ανάβαση, πάντα βγαίνει καλύτερα όταν ακολουθούμε έναν τροχό, παρά όταν ανεβαίνουμε μόνοι μας. Έτσι μπορούμε να κρατάμε πιο εύκολα ένα πιο σκληρό τέμπο και δεν τα παρατάμε τόσο εύκολα.

Αν δεν το έχετε δοκιμάσει, μια δοκιμή θα σας πείσει!

Συμπέρασμα

Όπως είδαμε, η έρευνα δεν είναι καθόλου καθοριστική, όσον αφορά την ποσοτικοποίηση των οφελών του κολλήματος σε τροχούς.

Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι η μείωση της οπισθέλκουσας αλλάζει με το μέγεθος και τη θέση του ποδηλάτη μπροστά και του ποδηλάτη που ακολουθεί, καθώς και τις περιβαλλοντικές συνθήκες.

Ανεξάρτητα, όλοι γνωρίζουμε ότι το «κολλητήρι» λειτουργεί και όλες οι μελέτες συμφωνούν ότι μπορούμε να εξοικονομήσουμε τεράστια ποσά ενέργειας με το σωστό «κόλλημα».