Share on Facebook Share on Twitter Κάποτε, οι ποδηλάτες ήταν ελεύθεροι να συνδυάζουν συστήματα και σασμάν ταχυτήτων, αλλά όλα άλλαξαν όταν η Shimano εισήγαγε την αριθμημένη αλλαγή ταχυτήτων το 1984. Το νέο σύστημα παρείχε πολύ ακριβείς αλλαγές, αλλά εξαρτιόταν από την ακριβή συμβατότητα της μανέτας με το σασμάν (ντεραγιέ). Η αριθμημένη (indexed) αλλαγή λειτουργεί, επειδή το πίσω ντεραγιέ μετακινείται σε μια ακριβή απόσταση, μετά από μια προκαθορισμένη ποσότητας έλξης της ντίζας, που γίνεται μέσα στην δεξιά μανέτα. Εδώ, η σταθερή τάνυση της ντίζας είναι κρίσιμη για την ακρίβεια. Επίσης η γεωμετρία του μηχανισμού αλλαγής ταχυτήτων και η απόσταση μεταξύ των γραναζιών, πρέπει να ταιριάζουν με την απόσταση που διανύει η ντίζα σε κάθε αλλαγή, διαφορετικά ο μηχανισμός αλλαγής ταχυτήτων δεν ευθυγραμμίζεται με κάθε γρανάζι της κασέτας. Γιατί υπάρχει θέμα συμβατότητας; Οι εταιρείες Shimano, Campagnolo και SRAM κατασκευάζουν όλες τα συστήματα μετάδοσης σύμφωνα με τις δικές τους προδιαγραφές, αντί να μοιράζονται ένα κοινό πρότυπο. Για παράδειγμα, οι μανέτες SRAM χρησιμοποιούν την αναλογία 1: 1 (1 mm ντίζας μετακινεί το πίσω ντεραγιέ κατά 1 mm) ενώ οι Shimano και Campagnolo χρησιμοποιούν υψηλότερες αναλογίες (1,4 έως 1,9: 1). Κατά συνέπεια, υπάρχει ελάχιστη συμβατότητα μεταξύ των εταιριών (αν και οι Shimano και SRAM μοιράζονται τις ίδιες προδιαγραφές για την αλυσίδα και την κασέτα). Και στην υπόλοιπη μετάδοση, υπήρχαν θέματα συμβατότητας. Η εισαγωγή συστημάτων 8 ταχυτήτων, ανάγκασε την αύξηση του πλάτους του κέντρου (από 126 mm σε 130 mm), για να φιλοξενήσει τα επιπλέον γρανάζια. Μετά από αυτό, το πλάτος και η απόσταση των γραναζιών μειώθηκαν ώστε να επιτρέψουν την προσθήκη περισσότερων σχέσεων. Οι αλυσίδες επίσης στένευσαν, φτάνοντας 5.50-5.90 mm, όταν κάποτε ήταν 7.80 mm. Αλυσίδες και κασέτες 11 ταχύτητες Όλες οι μεταδόσεις 11 ταχυτήτων είναι συμβατές. Η σύγκριση μίας 11αρας Campagnolo με μία 11αρα Shimano, καταδεικνύει ότι η απόσταση μεταξύ των γραναζιών είναι καλά προσαρμοσμένη. Ωστόσο, υπάρχει μια μετρήσιμη διαφορά στο πλάτος της αλυσίδας 11 ταχυτήτων κάθε εταιρείας (η Shimano έχει πλάτος 5,62 mm, η Campagnolo είναι 5,50 mm). Στην πράξη, οι μετρήσιμες διαφορές είναι ελάχιστες και μια κασέτα 11 ταχυτήτων Shimano λειτουργεί καλά με μια μετάδοση Campagnolo και αντίστροφα. Ούτε όμως ο συνδυασμός είναι τέλειος. Οι ατέλειες εκφράζονται με τη μορφή λίγο επιπλέον θορύβου αλυσίδας και / ή περιστασιακά αργά ανεβάσματα στο πίσω ντεραγιέ. Συνολικά, η συμβατότητα είναι περισσότερο από επαρκής στις περισσότερες περιπτώσεις, αν και δεν θα ικανοποιηθούν όλοι οι χρήστες. 10 ταχύτητες Για χρήστες 10 ταχυτήτων, υπάρχει επίσης λογική συμβατότητα μεταξύ των Shimano, SRAM και Campagnolo. Ενώ οι αλυσίδες είναι σχεδόν ίδιες σε πλάτος (η Shimano είναι 5.88 mm έναντι 5.90 mm της Campy), η Campagnolo χρησιμοποιεί μεταβλητό διάστημα (στα γρανάζια) που οδηγεί σε κάποιο επιπλέον θόρυβο αλυσίδας και αργά ανεβάσματα, που είναι πιο έντονα από ότι στις μεταδόσεις 11 ταχυτήτων. Ανεξάρτητα, η συμβατότητα είναι αρκετά καλή, αλλά και πάλι το μίγμα είναι απίθανο να ικανοποιήσει όλους τους χρήστες. Η προσπάθεια να αναμιχθούν κασέτες 10 και 11 ταχυτήτων θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα εξαιτίας διαφορών στην απόσταση των γραναζιών και / ή στο πλάτος της κασέτας. Για τις Shimano / SRAM, οι κασέτες 11 ταχυτήτων είναι πολύ μεγάλες (φαρδιές) για να ταιριάζουν σωστά σε κέντρο για 10 ταχύτητες και οι αλυσίδες 11 ταχυτήτων είναι λίγο πιο στενές (5,62 mm έναντι 5,88 mm). Αντίθετα, οι κασέτες Campy 10 και 11 ταχυτήτων θα χωρέσουν στο ίδιο κέντρο, αλλά η αλυσίδα 11 ταχυτήτων είναι σημαντικά στενότερη από την αλυσίδα 10 ταχυτήτων (5.5 mm έναντι 5.9 mm). Δίσκοι Αν έχουμε δίσκους για μετάδοση 10 ταχυτήτων, και θέλουμε να αναβαθμίσουμε σε μετάδοση 11 ταχυτήτων, υπάρχουν καλά νέα. Δεν θα χρειαστεί να τους αλλάξουμε – τουλάχιστον αν χρησιμοποιούμε Shimano ή SRAM. Υπάρχουν πολλοί που χρησιμοποιούν δίσκους Shimano ή SRAM με αλυσίδα και κασέτα Campagnolo και αντίστροφα. Η FSA συνιστά να ταιριάζουν αυστηρά οι δίσκοι της με την κασέτα, όπως και η Campagnolo, αν και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Πράγματι, αν δοκιμάσουμε να αλλάξουμε μεταξύ τους τους δίσκους Campagnolo για 10 και για 11 ταχύτητες, δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε προβλήματα. Εκτός από το δισκοβραχίονα για 11 ταχύτητες, που προσφέρει ελαφρώς καλύτερες αλλαγές. Κέντρα και τροχοί Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι χρήστες της Shimano / SRAM θα χρειαστούν ένα κέντρο για 11 ταχύτητες, προκειμένου να αναβαθμιστεί σε μία μετάδοση 11 ταχυτήτων. Οι ιδιοκτήτες των τροχών Mavic δεν χρειάζεται να ανησυχούν. Τα κέντρα τους είναι ήδη συμβατά για 11 ταχύτητες. Πολλοί κατασκευαστές προσφέρουν κιτ μετατροπής για τους τροχούς, αν και υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν (π.χ. τροχοί Zipp με ασημένια κέντρα). Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες ενδέχεται να είναι σε θέση να εγκαταστήσουν ένα ελεύθερο Campagnolo για να χρησιμοποιήσουν μια κασέτα 11 ταχυτήτων. Υπάρχει μια πιο λεπτή ασυμβατότητα μεταξύ των διαφόρων κέντρων, γιατί μπορεί να διαφέρουν στην τοποθέτηση του ελεύθερου στον πίσω άξονα. Τέτοιες διαφορές προκύπτουν λόγω διακυμάνσεων της απόστασης μεταξύ της φλάντζας του ελεύθερου και / ή της απόστασης του ασφαλιστικού παξιμαδιού. Σε αυτήν την περίπτωση, χρειάζεται να ρυθμίσουμε τις βίδες πάνω και κάτω ορίου στο ντεραγιέ, ώστε να έχουμε σωστές αλλαγές και στα μικρά και στα μεγάλα γρανάζια. Ντεραγιέ και μανέτες Για να λειτουργεί σωστά το αριθμημένο σύστημα αλλαγών, θα πρέπει οι μανέτες και τα ντεραγιέ να είναι της ίδιας εταιρίας. Όπως σημειώθηκε παραπάνω, υπάρχει μικρή ή καθόλου συμβατότητα για τις Shimano, Campagnolo ή SRAM. Είναι δυνατόν να «εξαπατήσουμε» το εμπρός ντεραγιέ επειδή υπάρχει περισσότερη ανοχή στη μετατόπιση αλλά στο πίσω ντεραγιέ θα έχουμε πρόβλημα. Φρένα Η Shimano πρόσφατα αναβάθμισε το σύστημα των φρένων της, ώστε να μην είναι πλέον συμβατά με προηγούμενες σειρές (για παράδειγμα, αν μπερδέψουμε τις μανέτες Dura Ace 7900 με φρένα 7800 θα έχουμε λιγότερη δύναμη πέδησης). Ο επανασχεδιασμός εισήγαγε περισσότερη υποβοήθηση στα φρένα, έτσι ώστε οι μανέτες SRAM ή Campagnolo έχουν κακή συμβατότητα με τα νέα φρένα της Shimano (λόγω υπερβολικής υποβοήθησης). Το θέμα οδηγεί σε αδιέξοδο όταν ασχολούμαστε με aftermarket φρενα, μια και υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με την απόδοσή τους με διαφορετικές μανέτες. Προς το παρόν, φαίνεται ότι οι μανέτες των Campagnolo και SRAM απολαμβάνουν μεγαλύτερη συμβατότητα, χρησιμοποιώντας η μία τα φρένα της άλλης εταιρίας, καθώς και με aftermarket φρένα. Συμπέρασμα Με όλες τις δυνατότητες ασυμβατότητας, είναι ίσως εκπληκτικό ότι υπάρχουν περιπτώσεις συμβατότητας. Σε απόλυτες τιμές, αλυσίδες και κασέτες 11-ταχυτήτων Shimano / SRAM και Campagnolo δεν είναι εναλλάξιμες. Πάντα θα υπάρχουν αναβάτες που θα ικανοποιηθούν με την απόδοση που προσφέρει ένα μείγμα. Σίγουρα όμως θα έχουν πρόβλημα, με το συνδυασμό μανέτας/φρένου που δεν είναι απόλυτα συμβατές. Υπάρχει κάποιο όφελος για ένα κοινό πρότυπο για όλες τις ομάδες; Απολύτως. Οι καταναλωτές θα βρίσκουν ευκολότερο να αντικαταστήσουν οποιοδήποτε μέρος σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι έμποροι λιανικής πώλησης θα είναι σε θέση να προσφέρουν περισσότερες επιλογές στους πελάτες τους και τα κέντρα εξυπηρέτησης θα είναι σε θέση να παρακολουθήσουν όλες τις επισκευές και την εξυπηρέτηση εγκαίρως. Ωστόσο, η ευκολία αυτή θα έφερε τον κίνδυνο να επιβραδυνθεί ή να παρεμποδιστεί η ανάπτυξη προϊόντων από ένα παρωχημένο πρότυπο. Οπότε προς το παρόν, η συμβατότητα έρχεται δεύτερη…
